متالورژی علم شناخت فلزات و هنر کار با آن هاست. در واقع متالورژی عضوی از خانوادهای بزرگتر به نام مهندسی و علم مواد است که رفتار فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی عناصر فلزی، ترکیبات غیر فلزی و مخلوطی از آن ها که تحت عنوان «آلیاژ» شناحته میشوند را بررسی می کند.
متالورژی از ترکیب دو واژه یونانی metal به معنی «فلز» و ourgein به معنی «کارکردن» گرفته شده است. جالب است که متالورژی به عنوان یکی قدیمی ترین هنرها و جدیدترین علوم شناخته میشود. توجه به این نکته که هنوز بسیاری از افراد و حتی متخصصین به اشتباه این علم را با نام متالوژی میشناسند، تاییدی بر این موضوع است. احتمالا منشا این خطا قیاس نادرستی است که با کلمات مشابهی مثل بیولوژی، فیزیولوژی، رادیولوژی، ژئولوژی و … صورت میگیرد.
علم متالورژی با استخراج، فرآوری و تصفیه فلزات از منابع اولیهای مثل سنگهای معدنی، کانیها و باطلهها شروع میشود. تمامی این فعالیتها در حوزهی متالورژی استخراجی قرار میگیرد. این فلزات به صورت خالص یا با افزودن عناصر دیگر و آلیاژسازی برای ساخت و تولید قطعه خام آماده میشوند. آهنگری (فورجینگ)، ریختهگری، جوشکاری، متالورژی پودر و ساخت افزایشی از مهمترین روشهایی هستند که برای ساخت قطعه مورد استفاده قرار میگیرند. پس از تولید قطعه خام تولید شده تحت عملیاتی که به نام عملیات پس پردازش شناخته میشود، قرار میگیرد تا آماده استفاده شود. عملیات حرارتی و عملیات اصلاح سطحی از مهم ترین روشهای پس از تولید محسوب میشوند که برای دستیابی قطعه به خواص نهایی مناسب بر روی آن اعمال میشوند.
متالورژی یا متالوژی؟
متالورژی (metallurgy) از دو واژه یونانی metal به معنی “فاز” و ourgein به معنی “کار کردن” ترکیب شده است. در اینجا توجه به این نکته لازم است که حتی بسیاری از متخصصین نیز نام این رشته را “متالوژی” نوشته و تلفظ می کنند که با توجه به ریشه کلمه نادرست است. احتمالا منشأ این خطا، قیاس نادرستی است که بعضی ها در ذهن خود می سازند. چون بیولوژی فیزیولوژی، رادیولوژی و صدها رشته علمی دیگر به” لوژی” ختم می شوند، آنها تصور می کنند که این رشته علمی هم باید به همان قیاس متالوژی باشد.
تاریخچه علم متالورژی
گرچه متالورژی را به عنوان یک علم باید دانش نسبتا جدیدی به حساب بیاوریم چرا که هنوز صد سال نیست که فلزات به صورت کاربردی مطالعه می شوند؛ درحالی که پدران ما از قرن ها پیش متالورژی را به عنوان فنی برای تولید ابزارهای مورد نیازشان استفاده می کرده اند.
تاریخچه متالورژی نشان می دهد که علم متالورژی پیشینه ای به قدمت حدودا ۶۵۰۰ سال دارد. جایی که فلزاتی مانند طلا، نقره و مس به عنوان اولین فلزات کشف شدند.
دیدگاه خود را بنویسید